(ကြန္ဒုံး) ရဲ႕ ထိေရာက္မႈ နဲ႔ စိတ္ခ်ရမႈ

(ကြန္ဒုံး) ရဲ႕ ထိေရာက္မႈ နဲ႔ စိတ္ခ်ရမႈ


ကြန္ဒံုးဟာ အလြယ္တကူ ေပါက္ၿပဲနိဳင္ပါသလား။ မည္သို႔ေသာ အေျခအေနေတြမွာ ေပါက္တက္ ပါလဲ။ ကြန္ဒံုးဟာ ေရာဂါပိုးကို 98% ကာကြယ္နိဳင္တာဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။

လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳတိုင္း Latex condom ကို စနစ္တက် သံုးျခင္းဟာ HIV ကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ တခုထဲေသာ အေကာင္းဆံုး နည္း ျဖစ္တယ္လို႔ UNAIDS, WHO, UNFPA ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အျမင့္ဆံုး က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ အစည္းေတြက ေထာက္ခံခ်က္ ေပးထားတယ္။

(ကြန္ဒြမ္) ကို ရည္ရြယ္ခ်က္ ၂ ခုအတြက္ သံုးရတယ္။ ကိုယ္၀န္ရမွာကို တားဘို႔နဲ႔ HIV အပါ အ၀င္ STD လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္မဲ့ (ဆစ္ဖလစ္၊ ေရယံု၊ ကလာမိုင္ဒီးယား၊ ဂႏိုရီးယား၊) ေရာဂါမွန္သမွ်ေတြကို ကူးစက္မလာေစဘို႔ ျဖစ္တယ္။ Genital warts လိင္လမ္း ၾကြက္ႏို႔ နဲ႔ Genital herpes လိင္လမ္း ေရယံုေတြကိုေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုတာလဲ ရွိေသး ပါတယ္။

(ကြန္ဒြမ္) ကို အသံုးျပဳနည္းလဲ မွန္ရမယ္။ သံုးတာလဲ စဥ္ဆက္ မျပတ္ေစရဘူး။ နည္းအမွန္ ဆိုတာ ဘာလဲ။ တခါ ဆက္ဆံတိုင္း (ကြန္ဒြမ္) အသစ္ျဖစ္ရမယ္။ (ကြန္ဒြမ္) ကို (ဗဂ်ိဳင္းနား-ပါးစပ္-စအို) နဲ႔ ထိစပ္မႈ မရွိေသးခင္ က်ားအဂၤါ သန္မာတာနဲ႔ စြပ္ရမယ္။ စြပ္တဲ့အခါ၊ (ကြန္ဒြမ္) ရဲ႕ အဖ်ားကို လက္နဲ႔ ကိုင္ျပီး၊ လိင္တံတခုလံုးအေပၚ ဖံုးေပးပါ၊ ေလ မခိုေစေအာင္ ဂရုစိုက္ပါ၊ အဖ်ားမွာေတာ့ (ထြက္လာမဲ့ သုတ္ရည္ေနစရာ) ေနရာက်န္ေနေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ပါ။ ဒီေနရာက လြဲရင္ လိင္တံ တခုလံုးေပၚမွာ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ကပ္ေနေအာင္ ရွိပါေစ။

Latex condoms ဆိုရင္ ေခ်ာဆီ မလိုပါ။ မဟုတ္ရင္ Water-based lubricants ေရအေျခခံ-ေခ်ာဆီကိုသာ သံုးပါ။ K-Y Jelly က အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။ ဆီအေျခခံ Oil-based lubricants, Petroleum jelly, Vaseline (ဗက္ဆလင္း)၊ Hand lotion, Baby oil ကအစ တျခား ဘယ္ဆီ အမ်ိဳးအစားကိုမွ မသံုးရပါ။ Silicone lubricant က အ၀တ္အစားကို စြန္းထင္း ေစတယ္။

ဆႏၵ ျပည့္၀လို႔ Ejaculation သုတ္ရည္ ထြက္ ျပီးတာနဲ႔ က်ားအဂၤါ နဂိုအေန ျပန္မေရာက္ခင္ (ကြန္ဒြမ္) ကို ခြ်တ္ပါ။ ခြ်တ္တဲ့ အခါ အထဲက သုတ္ရည္ေတြ တစက္မွ ဖိတ္မက်ေစပါနဲ႔။ မအဂၤါထဲ ကြ်တ္က်န္ မေနေစပါနဲ႔။ တယုတယ ကိုင္ျပီး ခြ်တ္ပါ။

၉၈% ထိေရာက္တယ္လို႔ ဆိုတာရွိတယ္။ Failure rate မထိေရာက္မႈ (ကိုယ္၀န္ မတားႏိုင္ တာ၊ ေရာဂါ မတားႏိုင္တာ)၊ ဘယ္ေလာက္ ရွိတယ္ဆိုတာ သုေတသန ရလဒ္ေတြ မတူၾကပါ။ (ကြန္ဒြမ္) အမ်ိဳးအစား၊ အရည္အေသြး၊ စြပ္နည္း-ခြ်တ္နည္း၊ အခ်ိန္၊ စဥ္ဆက္မျပတ္ သံုးတာ ဟုတ္-မဟုတ္၊ (ကြန္ဒြမ္) မသံုးခင္ကတည္းက ေရာဂါ-ကုိယ္၀န္ ရွိေန-မေန၊ စတာေတြပါ ထည့္ စဥ္းစားရတယ္။

ေဆးေတြလိုဘဲ သတ္မွတ္ရက္ ကုန္ေန-မေန၊ အစက ေကာင္းေနအံုးေတာ့ အပူခ်ိန္မ်ားတဲ့ ေနရာ ထားမိတာ၊ စြပ္-ခြ်တ္ တဲ့အခါ နည္းမမွန္တာ၊ သြား-လက္သည္း-လက္စြပ္ နဲ႔ ထိျပီး ေပါက္တာ၊ မသံုးရမဲ့ ဆီသံုးမိတာ၊ လိုတာထက္ အားသံုးမိလို႔ ေပါက္ျပဲတာ၊ စတာေတြ စဥ္းစား ရအံုးမယ္။

အရည္အေသြးက အေရးပါတယ္။ ခပ္ညံ့ညံ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ခပ္ညံ့ညံ့ လူေတြ နဲ႔ ခပ္ေပါေပါ ပစၥည္းေတြသာ မ်ားတယ္။ အေမရိကားမွာ Food and Drug Administration (FDA) က အသိအမွတ္ျပဳမွ ေရာင္းခြင့္ရွိတယ္။ ဥေရာပမွာေတာ့ CE Mark ပါရတယ္။ တကမာၻလံုးမွာ ဆိုရင္ International Organization for Standardization (ISO) အမွတ္ပါမွ စိတ္ခ်ႏိုင္ တယ္။ UK (ယူနိုက္တက္-ကင္းဒမ္း) မွာ ဒါမ်ိဳးေတြ မပါေပမဲ့ Kitemark, British Standard Kite Mark BS EN 600 ဆိုရင္ ေကာင္းတယ္။ WHO ကလဲ ဘယ္လို စမ္းသပ္မႈေတြကို ခံႏိုင္ရည္ရွိရမယ္ ဆိုတာ သတ္မွတ္ေပးထားပါတယ္။

ယမုန္နာ-ေဆးခန္းမွာ UNHCR partner organization က ရတာေရာ၊ ၀ယ္လို႔ရတာေရာ အိႏၵိယလုပ္ (ကြန္ဒြမ္) ေတြ အလကား ေပးေနတယ္။ ရွက္ေနၾကမွာ စိုးလို႔ ဆရာ၀န္ဆီအထိ မလာရေအာင္ ဆရာမေတြကို အာဏာကုန္ လႊဲထားတယ္။ (ကြန္ဒြမ္) ကိုလဲ CD လို႔ အေခၚ ခိုင္းတယ္။ ဒီလို စီစဥ္ထားတာေတာင္ မကုန္ႏိုင္ဘူး။ စားသံုးသူေတြက အရည္အေသြးကို သိပ္အလိုမက်လို႔။ ကံေကာင္းတာက မေန႔-တေန႔ကတင္ (ဗီယန္နာ) က ေစတနာရွင္ တဦးကေန ၾသစၾတီးယား လုပ္ (ကြန္ဒြမ္) ေတြ တကူးတက လွမ္းပို႔ ေပးတယ္။

အမ်ိဳးအစားမွာ အပိုလုပ္ေပးထားတဲ့ အေရာင္၊ အနံ႔ စတာေတြက က်န္းမာေရးအတြက္ သက္ေရာက္မႈ မရွိပါ။ Latex condom ကို အမ်ားဆံုး သံုးတယ္။ သူနဲ႔ မတည့္သူေတြက Polyurethane Condom သံုးရတယ္။ Female Condom အမ်ိဳးသမီးသံုးလဲ ရွိတယ္။ Polyurethane နဲ႔ လုပ္ထားတာပါ။ ကြင္း ၂ ခုပါတယ္။ Invisible Condom မျမင္ႏိုင္တဲ့ (ကြန္ဒြမ္) ဆိုတာ ကေနဒါမွာ ထုတ္လုပ္ဘို႔ ၾကိဳးစားေနတယ္။ အရည္တမ်ိဳးကေန Barrier gel ျဖစ္လာေစျပီး အကာကြယ္ လုပ္ေပးမွာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါပိုးေတြကိုေရာ သုတ္ပိုးကိုပါ ေသေစမယ္။ Spray on Condom ေဆးပန္း (ကြန္ဒြမ္) ကို ဂ်ာမနီမွာ စမ္းေနတယ္။ တခ်ိဳ႕ (ကြန္ဒြမ္) ေတြမွာ Spermicide သုတ္ပိုးေသေဆး ပါတယ္။ Foam ဒါမွမဟုတ္ Cream အေနနဲ႔ သုတ္ထား ေပးတာမ်ိဳး။ ကိုယ္၀န္ မရမွာကို ပိုေသျခာေအာင္ လုပ္တာပါ။ တခ်ိဳ႕မွာ အနာ ျဖစ္ေစ တတ္တာ ေတြ႔လာရတယ္။

သံုးေနရင္းနဲ႔ (ကြန္ဒြမ္) ေပါက္သြားရင္ ဘာလုပ္မလဲ။ ေရာဂါကာကြယ္ဘို႔ သံုးသူက အသစ္ လဲရမယ္။ ကိုယ္၀န္တားဘုိ႔ သံုးသူဆိုရင္ အေရးေပၚတားနည္း Emergency contraceptive (EC) လုပ္ရမယ္။ Morning after pill လဲေခၚတယ္။ ကိုယ္၀န္တားေဆး တခုခု သံုးေနသူ ေတြလဲ တကယ္လို႔ ကိုယ့္အေဖၚ အေၾကာင္း မသိရင္ ေရာဂါေတြ ကာကြယ္ဘို႔ (ကြန္ဒြမ္) ကိုပါ သံုးရပါမယ္။ တကယ္လို႔ HIV ပိုးရွိေနသူနဲ႔ ဆက္ဆံေနရင္း (ကြန္ဒြမ္) ေပါက္ျပဲသြားရင္ ဘာလုပ္မလဲ။ Antiviral therapy ေဆး ေသာက္ရပါမယ္။

လိင္လမ္းတမ်ိဳး (ဗဂ်ိဳင္းနား) မွာ သံုးၿပီးသားကို ေနာက္တလမ္း (စအို) အတြက္ (ကြန္ဒြမ္) အသစ္သံုးဘို႔နဲ႔ Group အုပ္စုလို အဆန္းအျပား ကစားၾကရာမွာလဲ တေယာက္အတြက္ သံုးထားတာကို ေနာက္တေယာက္အတြက္ အသစ္ျဖစ္ရပါမယ္။ သံုးျပီးသားကို စြန္႔ပစ္တဲ့အခါ တစ္ရွဴးနဲ႔ပတ္ျပီး၊ Bin အမိႈက္ပံုးထဲ ျပစ္ပါ။ Toilet ထဲ မျပစ္ရပါ။ Biodegradable မဟုတ္ပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၆-၉-၂၀၁၀)